سمینار بین‌المللی «زن در جهان اسلام سده‌‌های 19 و 20 میلادی» به همت انجمن زنان پژوهشگر تاریخ، در پژوهشکده‌ی امام خمینی (ره)  تهران، برگزار شد. 

بنا به‌ گزارش پایگاه‌ اطلاع‌رسانی اصلاح، سمینار بین‌المللی «زن در جهان اسلام سده‌‌های 19 و 20 میلادی» به همت انجمن زنان پژوهشگر تاریخ، با حضور جمع کثیری از مدعوین و پژوهشگران حوزه‌ی تاریخ اسلام و مطالعات زنان، در روزهای 30 آذرماه‌  و 1دیماه 1390‌، در پژوهشکده‌ی امام خمینی (ره)، به‌ مدت دو روز برگزار شد.

در بخش افتتاحیه‌، آیت‌الله‌ سیدمحمد موسوی بجنوردی، استاد حوزه‌ و دانشگاه‌، درباره‌ی جایگاه زن در اسلام و قرآن سخن گفت. وی ازدواج بیش از یک زن برای مردان را با استناد به آیات قرآن و تفسیر این آیات حرام اعلام نمود. 

در ادامه‌ دکتر شیرین بیانی در خصوص جایگاه زن مغول در دوره‌ی ایلخانی سخن گفت. وی ضمن تأکید بر مقام زن گفت: «مقام زن در نزد مغولان از اهمیت و اعتبار فروان برخوردار بود و گرداننده‌ی چرخ اقتصادی خانواده، زنان مغول بودند که‌ پس از تهاجم مغولان و استقرار حکومت ایلخانی، زنان مغول به دنبال آمیزش با فرهنگ و نظام حکومتی ایران به تدریج در جامعه‌ی این سرزمین ممزوج شدند، اما هنوز هم خاتون (همسر امپراطور) نایب‌سلطنت بود و در تمامی امور از قبیل شرکت در شوراها، قضاوت و نبرد پا به پای همسران خود حضور داشته‌اند و حتی بعد از مرگ ابوسعید، ما شاهد به سلطنت رسیدن «ساتی بیگ خاتون» و سکه‌‌هایی که به نام وی زده شده است هستیم. »

پایانبخش مراسم افتتاحیه‌، سخنان دکتر مهریزی درباره‌ی نگرش مذهبی به زن در دوره‌ی معاصر بود. وی  ضمن اشاره‌ به‌ ‌چهار نوع دیدگاه درباره‌ی زن  گفت: «دیدگاه اول همان دیدگاه سنتی است که تفاوت بین زن و مرد را قبول دارد و از تبعیضات بین زن و مرد دفاع می‌کند، صاحبان این دیدگاه‌ معتقدند، شاید این تبعیضات از نظر ظاهر غیرمنطقی به نظر برسد، اما خداوند که انسان را خلق کرده در این مورد بهتر می‌دانسته و حتماً دلایل مکنونی وجود دارد که ما از آن بی‌اطلاعیم، پس فقط باید آنرا پذیرفت. دیدگاه دوم شبیه همان دیدگاه اول است، با این تفاوت که برای پذیرش این تبعیضات از تبیین کلامی استفاده می‌کند، مثل استاد مرتضی مطهری.

دیدگاه سوم به قرائت جدید از دین معتقد است، هرچند این دیدگاه در ایران جدید است، اما در جهان اسلام بیش از 100 سال سابقه دارد. در این دیدگاه به دنبال متن واقعی دین هستند و معتقدند آیات اصلی که ریشه‌ی دین اسلام هست و غیر قابل تغییر، آیات مکی است و آیات مدنی با توجه به اوضاع، احوال و شرایط آن زمان صادر گردیده و مقطعی بوده است. دیدگاه چهارم که به بازخوانی منابع و متون دینی با مکانیزم سنتی معتقد است.»

در ادامه دکتر مهریزی ضمن نقد، بررسی اجمالی دیدگاه‌ها،  دیدگاه اول را با اسلام ناسازگار دانست و با ذکر نمونه‌‌هایی از قرآن و با بیان اینکه خداوند از بندگانش سرسپردگی مطلق نمی‌خواهد آنرا رد نمود. وی دیدگاه دوم را نیز  فاقد پاسخگویی در این زمان دانست.

همچنین دیدگاه سوم را  با این استدلال که شواهد و مستندات کافی له‌ آن ارائه نشده است مردود اعلام کرد. وی در پایان سخنانش‎ با نقد دیدگاه چهارم، این دیدگاه را با ایجاد تغییراتی در آن، دیدگاهی مختار، مناسب و پاسخگو عنوان نمود.

در این سمینار، موضوعات زیر در حوزه‌ی مطالعات زنان، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند: « "زن، جنسیت و جهانی شدن"، «جهانی شدن و زنان کشورهای اسلامی"، "زن مسلمان و جهانی شدن"، "گفتمان جنسیت از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی"، "ترکیب فمینیسم و اسلام؛ شکستن یک تابو در جوامع اسلامی"، "زن و واقعیت جنگ"، "زن در روایت جنگ (بررسی رویکرد سیمین دانشور و هدی برکات در روایت جنگ داخلی)"، "تاریخگری زن‌اندیشی مسلمانان در شمال آفریقا در دو سده‌ی اخیر"، "زنان، سیاست و ایدئولوژی حاکمیت در ایران و ترکیه (مطالعه‌ی تطبیقی دوره‌ی رضاشاه و آتاتورک"، "زن ایرانی، زن مصری و زن ترک در گذار ارتباطی"، "زن در آثار ادبی، تربیتی و عرفانی"، "زن ایرانی، سردرگم در میان تعلیمات تربیتی"، "اولین نشانه‌‌های حضور شخصیت زن ایرانی در آثار ادبی و تربیتی ترجمه شده‌ی در عصر ناصری"، "بررسی حضور زنان در عرصه‌ی عرفان، از مشروطیت تا انقلاب اسلامی"، "زن در تفکر اندیشمندان اسلامی"، "دیدگاه‌‌ها و نظرات فقهی علامه‌ سید محمدحسین فضل الله، امام موسی صدر و محمدحسین بهشتی در مورد زنان"، "مطالعات تطبیقی زنان"، "نقش زنان انجمن تبلیغی کلیسا در آشنایی زنان دوره‌ی قاجار با فرهنگ غرب"، "زن و هویت"، "فعالیت‌‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زنان"، "زن در آثار ادبی، تربیتی و عرفانی"، "زنان مسلمان در کشورهای اروپایی"، "زن و فرهنگ"، "باورهای خرافی و زنان"، "بررسی اسناد حقوقی سازمان کنفرانس اسلامی پیرامون برابری حقوق زنان و مردان" و "مهرها و نشانه‌‌های زنان".»

پایانبخش این سمینار، میزگردی درباره‌ی «زن و ناسیونالیسم» بود.

گفتني است هياتي پنج نفره از طرف بخش زنان اصلاحوب در اين همايش شركت داشتند.